Transformatie Genieloods Fort Vijfhuizen

terug naar overzicht

Transformatie van een monumentale stlalen genieloods uit de 19e eeux naar een modern gebouw.

Opgave

De genieloods bestaat uit een staalconstructie met een golfplaten bekleding. In 2004 is de loods gereconstrueerd door de eigenaar, Stichting Kunstfort Vijfhuizen. De loods bleek echter slecht bruikbaar voor het beoogde gebruik als tentoonstellingsruimte: te koud in de winter, te warm in de zomer en het hele jaar door vochtig door condenswerking (vanwege nachtelijke uitstraling). Om het gebouw bruikbaar en exploitabel te maken, moest de behagelijkheid drastisch verbeteren. Omdat de loods inmiddels een provinciaal monument was, diende tegelijkertijd de monumentale kwaliteit behouden te blijven.

Bouwkundig concept

De architect kwam met een vernieuwende oplossing: door de gebouwschil van de genieloods na te isoleren en te bekleden met een identieke golfplaat behoudt het gebouw zowel binnen als buiten zijn karakteristieke monumentale kwaliteit. Maar intussen is het getransformeerd van een gure loods in een comfortabel gebouw, geschikt voor tentoonstellingen, workshops, presentaties en voorstellingen.

Engineering
 
Omdat er geen precedent was, heeft de architect in het ontwerpproces contact gelegd met gespecialiseerde adviseurs en bedrijven, om samen tot een gaaf en goed bouwbaar ontwerp te komen. De staalconstructie is aangepast om te voldoen aan hedendaagse normen. Kolommen en liggers zijn buiten het zicht versterkt. Bovendien zijn de drie bestaande schuifdeuren naar buiten verplaatst, zodat ze voor de nieuwe gevel langs schuiven. Om koudebruggen te voorkomen zijn ze ontkoppeld van de binnenconstructie.
Rondom het gebouw zijn industriële PIR-sandwichpanelen aangebracht om de gevel te isoleren. Veel zorg is besteed aan de dampdichting, om inwendige condensatie te voorkomen. De kozijnen bestaan uit ragfijne stalen thermisch onderbroken profielen, met een op stopverf lijkende kit, waardoor het uiterlijk van het gebouw ongewijzigd blijft.
 
Het Kunstfort had beperkte financiële middelen. De architect heeft daarom het gebouw ontworpen, het projectmanagement verzorgd en het gebouw in delen aanbesteed (grondwerk, vloeren, staalbouw, gevelbouw, kozijnen en installaties). Zo kon niet alleen per onderdeel een scherpe prijs verkregen worden, maar tevens de partij gekozen worden waarin de architect het meeste vertrouwen had. Daarnaast is een aantal werkzaamheden uitgevoerd door vrijwilligers van het Kunstfort en door het ‘Werkbedrijf Amsterdam’, een instelling die jonge mensen aan het werk helpt door ze in de praktijk een vak te leren.
 
Tot voor kort was de genieloods een ongebruikt monument, dat drukte op de begroting van Stichting Kunstfort Vijfhuizen. Er was te weinig geld voor onderhoud. Door het nieuwe gebruik kan het publiek dit voorbeeld van vroege staalbouw zien en ervaren. En dankzij een gezonde exploitatie is de toekomst van de genieloods zekergesteld.

Opdrachtgever

Stichting Kunstfort, Vijfhuizen (NL)

Staalbouwer

Arco Metaal, Waddinxveen (NL)

Architect

Woltjer Berkhout architecten, Haarlem (NL)

Studiebureau

Constructieburo Hummel, Bodegraven (NL)